Zon op Leiden: samen op weg naar een energieneutraal Leiden

Geen zonnepanelen op je dak, maar wel bijdragen aan een groener Leiden? Zon op Leiden maakt het mogelijk. Het burgerinitiatief biedt Leidenaren de mogelijkheid om eigen zonnestroom op te wekken op grote stadsdaken.

‘Voor iedere Leidenaar minstens één zonnepaneel’. Het is de droom van Zon op Leiden. Voor stadsbewoners met een klein of groot budget, voor iedereen zonder geschikt dak en voor Leidenaren die graag samen aan de slag gaan voor een groener Leiden.

Passie voor duurzaam en coöperatief ondernemen
In 2013 ging Energiek Leiden van start, opgestart door stadsbewoners die zich willen inzetten voor een beter Leiden. Vanuit dit project ontstond de wens om collectieve zonnedaken te organiseren. Het vormde de start van Zon op Leiden, een burgerinitiatief om Leiden stap voor stap te vergroenen vanaf het dak. Een kernteam van vijf experts zet zich in om samen met inwoners van de stad grote daken te voorzien van zonnepanelen. Dit gebeurt grotendeels op vrijwillige basis, dankzij de inzet van mensen met een passie voor duurzaam en coöperatief ondernemen. “Zon op Leiden is een coöperatie van stadsbewoners”, aldus Anne Marieke Schwencke, een van de initiatiefnemers en onderdeel van het kernteam. “Samen kopen we zonnepanelen in, waarvan we de opbrengst delen. Maar eigenlijk nog belangrijker dan de opbrengst, is dat we samen werken aan een energieneutrale stad”, zo vult ze aan.

Samenwerking tussen stadsbewoners en dakeigenaren
Als coöperatie gaat Zon op Leiden in gesprek met dakeigenaren, zoals gemeente Leiden, over beschikbare daken. Zijn er mogelijkheden? En zo ja, wat zijn deze? Anne Marieke: "Als er bijvoorbeeld een sporthal met een vrij dak beschikbaar is, dan gaan we daarover in gesprek. Een traject dat met gemak anderhalf jaar in beslag kan nemen. We zoeken daken die we minimaal 15 jaar kunnen gebruiken; op die manier hebben alle deelnemers leuk rendement op hun inleg. Wanneer er mogelijkheden zijn, dan kan de projectontwikkeling starten. Hier huren we als coöperatie altijd een professional voor in. Het is een project met grote verantwoordelijkheid en je investeert tenslotte met het geld van meerdere mensen." Het kernteam gaat samen met de professional aan de slag. Overeenkomsten in orde maken, offertes aanvragen bij installateurs en leden werven. Een dak vol zonnepanelen is niet zomaar gerealiseerd. "Wanneer we genoeg leden hebben, gaan we over tot aankoop van de installatie. We informeren de leden tijdens het project bij iedere stap die we zetten. Zij zijn na intekenen uiteindelijk ook lid van de coöperatie", aldus Anne Marieke.

Wethouder Fleur Spijker en bestuurslid Anne Marieke Schwencke tijdens de feestelijke opening van het eerste zonnedak op Sporthal Houtkwartier.

Projecten
De eerste zonnecentrale van Zon op Leiden draait sinds 2018 op het dak van sporthal Houtkwartier. Maar liefst 67 Leidenaren zijn samen eigenaar van deze installatie. Op het dak bevinden zich 512 zonnepanelen, per stuk goed voor gemiddeld 250 kWh per jaar. Op dit moment is Zon op Leiden druk bezig met de voorbereidingen van een zonnecentrale op het dak van De Arcade in Roomburg. Hier zullen zo’n 300 zonnepanelen geplaatst worden.

Een collectief zonnedak: what’s in it for you?
Samen met andere stadsbewoners zonnedaken realiseren. De stad (en natuurlijk de wereld) vaart er wel bij, maar natuurlijk zitten er ook genoeg persoonlijke voordelen aan. Alleen al het feit dat je nu ook zonder geschikt privédak kunt beschikken over jouw eigen zonnepanelen. Die, niet geheel onbelangrijk, voor je geregeld worden. Geen gedoe dus. En dat geregel, dat wordt dan weer gedaan door mensen met kennis van zaken, waardoor jij niet met allerhande vage partijen in zee hoeft te gaan. De aanschaf van een zonnepaneel is een hele investering, maar dit verdien je in ongeveer 8 jaar terug. Het rendement (dat kan oplopen tot 3 à 4%) op een zonnepaneel is daarnaast gunstiger dan de rente die de bank je zou geven voor het geïnvesteerde bedrag. De opbrengsten haalt de coöperatie uit de verkoop van de opgewekte stroom en ook het bijbehorende belastingvoordeel is een mooie bonus. Een initiatief als Zon op Leiden is niet alleen voor de Leidenaar met de grote beurs. Anne Marieke: "Instappen kan al vanaf zo’n € 300,-. Hiermee is het voor veel mensen toegankelijk. Het is misschien iets wat je alleen niet kunt, maar met 70 andere Leidenaren wel. Samen kun je meer dan alleen."

Daken gezocht
"Het aantal beschikbare daken in Leiden valt op dit moment nog best tegen. Niet ieder dak is geschikt, en eigenaren van een pand moeten hun dak ook beschikbaar willen stellen", zo legt Anne Marieke uit. De coöperatie is dan ook veel tijd kwijt aan de zoektocht naar geschikte daken. Ben of ken jij een dakeigenaar die wil bijdragen aan de energietransitie in Leiden? Laat het weten! Zo komt het doel van Zon op Leiden, in 2030 tenminste 10 collectieve zonnedaken, weer wat dichterbij.